डा. युवराज संग्रौला ।
डोनाल्ड ट्रम्पको राष्ट्रपति निर्वाचनलाई लिएर अन्तर्राष्ट्रिय रंङ्गमन्च तरंङ्गित छ । गाजा र युक्रेनमा युद्ध रोकिने छ भन्ने अड्कलहरु गुन्जिरहेका छन्, मूलधार संचारमाध्यम र सामाजिक सञ्जाल दुवैमा । के हुन्छ भन्न सकिन्न तर अमेरिकी जनता ट्रम्पको जित भन्दा डेमोक्रेटिक पार्टीको बहुलठ्ठी शासनप्रति चिन्तित देखिन्छन्, र अमेरिकामा एकातिर कर्पोरेटिष्ट राज्य (निगमवादी पुँजीवाद) र अर्कोतिर ‘डिप स्टेट’ को चंगुल भित्र कठ्यांग्रिने खतरा प्रकट रहेको अनुमान विश्वका धेरै विज्ञको अनुमान छ । यो निर्वाचनले विश्वमा युद्धको खतरा र तनावलाई अझ तेल हाल्नेछ र नेपाल जस्ता देशलाई अझै मुस्किलका दिन आउने छन् । नेपालको दृष्टिकोणबाट हेरौं ।
१. ट्रम्पका आँखा इरानमाथि छन् । उनी इरानलाई नष्ट गर्न चाहन्छन् । गाजामा युद्ध रोक्न इरान ध्वस्त हुनुपर्छ भन्ने मान्यता उनी राख्छन् । नेतान्याहुँ पनि यही चाहन्छ । इरानको आणविक केन्द्र उनीहरुको आक्रमणको बिन्दु हो । त्यसो भयो भने गल्फमा ठूलो संकट सिर्जना हुनेछ । गल्फबाट नेपाल आउने रेमिट्यान्सको श्रोत सुक्न सक्छ । यस्तो कुरामा नीति छलफल गर्ने संस्कार नेपालको राजनीतिमा छैन ।
२. गैरकानुनी ढंगबाट अमेरिका छिरेका नेपालीले दुर्दशा खप्नुपर्ने कुरा टड्कारो छ ।
३. चीनमाथिको ट्यारिफ बढ्ने घोषणा उनले गरेका छन् र उनको अमेरिका फस्ट नीतिले बहुध्रुबीय विश्वको उन्नयनमा चुनौती सिर्जना हुनेछ र अबको समय समग्र दक्षिण र पश्चिमका बीचको शितयुद्ध चर्किने स्पष्ट छ । यी सबै चुनौतीका सामुन्नेमा नेपालले आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध र कुटनीतिको पुनःब्याख्या गर्ने बेला आएको छ । नेपाली राज्यले आफ्नो स्वनिर्णयको क्षमता सुदृढ गर्नुको विकल्प छैन र तेसो गर्न नेपालके आफ्नो अर्थतन्त्रलाई स्वनिर्भर बनाउनुको पनि विकल्प छैन । तर वर्तमान राजनीति नेतृत्वबाट यो मिसन सम्भव देखिंदैन । अतः देशका बौद्धिकले देशका बारेमा नसोच्ने हो भने हाम्रा दुःखका दिन हाम्रो आगत हुनेछ ।
